Dlaczego zęby się psują?

Próchnica – główny wróg zdrowych zębów

Jednym z głównych powodów psucia się zębów jest próchnica. To choroba, która pojawia się w wyniku działania bakterii na powierzchni zęba. Bakterie te odżywiają się cukrami, które spożywamy, a w wyniku ich metabolizmu powstają kwasy. Te z kolei niszczą szkliwo zęba, powodując powstawanie ubytków. Szkliwo jest najbardziej zewnętrzną i najtwardszą warstwą zęba, a jego uszkodzenie otwiera drogę do dalszego rozwoju próchnicy, prowadząc do coraz poważniejszych problemów, w tym bólu zębów, stanów zapalnych i konieczności leczenia kanałowego.

Proces powstawania próchnicy

Na proces powstawania próchnicy składa się kilka czynników:

• bakterie płytki
• nazębnej,
• podatność zęba,
• węglowodany,
• czas

Płytka bakteryjna to wspólnota mikroorganizmów i białek śliny, które przylegają do naszych zębów. Tworzy się kilka godzin po umyciu zębów, i możemy usunąć ją mechanicznie, za pomocą zwykłej szczoteczki do zębów. Jeśli płytka nie jest regularnie usuwana, zaczynają w niej bytować bakterie coraz bardziej niebezpieczne dla naszych zębów.

Węglowodany w diecie są niezbędne, aby rozpoczął się proces próchnicowego niszczenia zębów.

Pokarmy zawierające dużo cukru na około 30 minut obniżają pH płytki nazębnej, co bardzo odpowiada bytujących w niej bakteriom. Nie o ilość, a o częstość takich posiłków tutaj chodzi – dlatego właśnie zalecane są przerwy między posiłkami, tak aby pH jamy ustnej mogło wrócić do normy. Z tego samego powodu zalecane jest przepłukiwanie ust wodą po posiłku.

Czynniki sprzyjające rozwojowi próchnicy

Spożywanie dużej ilości cukrów i kwasów sprzyja rozwojowi próchnicy. Cukry, zwłaszcza te pochodzące ze słodkich napojów, przekąsek i owoców, są głównym źródłem pożywienia dla bakterii próchnicotwórczych. Napoje gazowane, soki owocowe czy słodkie napoje izotoniczne są szczególnie szkodliwe, ponieważ zawierają zarówno cukry, jak i kwasy, które dodatkowo uszkadzają szkliwo. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku kwaśnych owoców, jak cytrusy, które mogą zniszczyć naturalną ochronę zębów.

Nieprawidłowa higiena jamy ustnej

Niestety, sam fakt mycia zębów nie gwarantuje ich zdrowia. Nieprawidłowa technika szczotkowania, nieregularne mycie zębów czy zaniedbanie używania nici dentystycznej sprawiają, że bakterie i resztki jedzenia gromadzą się w trudno dostępnych miejscach, co sprzyja powstawaniu próchnicy. Szczególnie ważne jest dokładne mycie zębów przed snem, gdyż nocą, w wyniku zmniejszonej produkcji śliny, bakterie mają idealne warunki do działania. Płytka nazębna, która nie zostanie usunięta, z czasem twardnieje, zamieniając się w kamień nazębny, co prowadzi do problemów z dziąsłami i zębami.

A co jeśli udaje nam się już utrzymywać idealną higienę jamy ustnej. Czy oznacza to, że nie musimy się już martwić o zdrowie naszych zębów? Niestety nie, wyróżniamy jeszcze ubytki niepróchnicowego pochodzenia.

• Atrycja – zęby w czasie życia w fizjologiczny sposób ulegają starciu. Aby zapobiec nadmiernemu starciu należy wyeliminować przeciążenia zgryzowe, oraz bardzo ważne – jeśli straciliśmy zęby w przeszłości – uzupełnić braki.
• Erozja – to niszczenie zębów przez czynniki chemiczne. Najczęściej są to kwaśne pokarmy i napoje, niektóre leki. Aby uniknąć erozji płucz zęby wodą po posiłkach – to pozwoli na neutralizację pH jamy ustnej.
• Abrazja – ścieranie zębów pod wpływem fizycznych czynników zewnętrznych, najczęściej powodem jest za mocne szczotkowanie zębów. Szczoteczka zawsze powinna mieć miękkie włosie, a wykonywane nią ruchy wymiatające, zamiast szorujących.

Suchość w ustach (kserostomia)

Ślina pełni ważną rolę w neutralizowaniu kwasów i usuwaniu resztek jedzenia z jamy ustnej. Osoby cierpiące na suchość w ustach (kserostomię) są bardziej narażone na rozwój próchnicy. Przyczyny suchości w ustach mogą być różne, od stosowania niektórych leków, przez palenie papierosów, po różne schorzenia ogólnoustrojowe. Gdy ilość śliny jest zbyt mała, szkliwo zębów staje się bardziej podatne na atak bakterii.

Dieta i styl życia

To, co jemy i pijemy, ma bezpośredni wpływ na stan naszych zębów. Dieta bogata w cukry oraz produkty kwaśne może osłabić szkliwo i sprzyjać rozwojowi próchnicy. Dodatkowo, palenie papierosów, nadmierne spożycie alkoholu czy częste podjadanie między posiłkami negatywnie wpływają na zdrowie jamy ustnej. Szczególnie szkodliwe jest częste picie napojów słodzonych lub gazowanych – najlepiej zastąpić je wodą, która nie tylko nie niszczy zębów, ale również pomaga w usuwaniu resztek jedzenia z jamy ustnej.

Na co uważać:

• Niebezpieczne dla naszych zębów są pokarmy płynne i kleiste – cukierki toffi, kremówki, suszone owoce.
• Najbardziej podatne na próchnicę miejsca to dołki i bruzdy na powierzchniach żujących zębów, a także powierzchnie styczne, które trudniej nam oczyszczać. Właśnie dlatego stosowanie nitek lub szczoteczek między zębowych jest niezbędne do uchronienia się przed próchnicą.

Genetyka i predyspozycje

Niektóre osoby mogą być bardziej podatne na psucie się zębów ze względu na swoje geny. Predyspozycje genetyczne mogą wpływać na jakość szkliwa, ilość produkowanej śliny czy kształt i układ zębów, co sprawia, że zęby niektórych osób są bardziej podatne na próchnicę niż u innych. Jednakże, niezależnie od genetyki, odpowiednia higiena i regularne wizyty u dentysty mogą pomóc w zapobieganiu większości problemów.

Choroby ogólnoustrojowe a stan zębów

Niektóre choroby, takie jak cukrzyca, mogą zwiększać ryzyko problemów z zębami. Osoby chore na cukrzycę są bardziej narażone na infekcje bakteryjne, w tym na zapalenie dziąseł i próchnicę. Ważne jest, aby osoby z takimi schorzeniami szczególnie dbały o higienę jamy ustnej i regularnie odwiedzały stomatologa.

Jak zapobiegać psuciu się zębów?

Zapobieganie psuciu się zębów zaczyna się od codziennej pielęgnacji. Regularne mycie zębów przy użyciu pasty z fluorem, nitkowanie oraz stosowanie płynów do płukania jamy ustnej to podstawa. Nie zapominaj również o wizytach kontrolnych u stomatologa, przynajmniej dwa razy w roku. To pozwoli na wczesne wykrycie i leczenie ewentualnych problemów, zanim staną się poważniejsze. Pamiętaj także o diecie – unikaj nadmiaru cukrów i kwaśnych napojów, a w zamian sięgaj po wodę oraz pokarmy bogate w wapń i fosfor, które wspierają zdrowie zębów.

Aby móc jak najdłużej cieszyć się zdrowymi, mocnymi zębami i pięknym uśmiechem zapraszamy Państwa na regularne wizyty kontrolne. Pozwolą one zapobiegać szkodliwemu działaniu wyżej opisanych przez nas czynników uszkadzających strukturę zęba. Doświadczone oko stomatologa pozwala na wychwycenie początkowej fazy niszczenia zębów i korygowanie niewłaściwych nawyków.

Podsumowanie

Psucie się zębów to problem, z którym boryka się wiele osób, ale w większości przypadków można mu zapobiec. Kluczem do zdrowych zębów jest regularna higiena jamy ustnej, odpowiednia dieta i wizyty u stomatologa. Zadbaj o swoje zęby, a one odwdzięczą się pięknym uśmiechem na lata!