Hiperdoncja, znana również jako nadliczbowość zębów, to rzadkie schorzenie polegające na wyżynaniu się większej niż typowa liczby zębów. Dodatkowe zęby mogą pojawić się zarówno w uzębieniu mlecznym, jak i stałym, a ich liczba może wahać się od jednego do kilkunastu.
Spis treści
Co to jest hiperdoncja?
Zazwyczaj w jamie ustnej człowieka dorosłego znajduje się 32 zęby stałe. W przypadku hiperdoncji liczba ta może być przekroczona. Dodatkowe zęby mogą wyrzynać się w typowych miejscach łuku zębowego, wypierając inne zęby, lub w nietypowych lokalizacjach, np. w kości szczękowej lub żuchwowej. Dodatkowe zęby mogą pojawić się zarówno w uzębieniu mlecznym, jak i stałym, a ich liczba może wahać się od jednego do kilkunastu.
Szacuje się, że hiperdoncja dotyka około 3% populacji. Schorzenie to może być całkowicie bezobjawowe, jednak w niektórych przypadkach może prowadzić do różnych problemów, takich jak:
- Stłoczenie zębów
- Próchnica
- Problemy ze zgryzem
- Ból i dyskomfort
- Torbiele
- Zniszczenie korzeni sąsiednich zębów
Rodzaje hiperdoncji
Hiperdoncję można podzielić na dwa główne typy:
Hiperdoncja prawdziwa (rzeczywista)
Ten typ hiperdoncji charakteryzuje się wyżynaniem się dodatkowych zębów stałych. Zęby te mogą wyrzynać się w typowych miejscach łuku zębowego, wypierając inne zęby, lub w nietypowych miejscach, np. w kości szczękowej lub żuchwowej.
Hiperdoncja prawdziwa może być spowodowana czynnikami genetycznymi lub środowiskowymi i może mieć różne objawy, takie jak stłoczenie zębów, problemy ze zgryzem, ból i dyskomfort, torbiele i zniszczenie korzeni sąsiednich zębów.
Hiperdoncja rzekoma (pozorna)
W tym typie hiperdoncji nie dochodzi do wyżynania się dodatkowych zębów stałych, ale do przetrwania zębów mlecznych. Zęby te nie wypadają w odpowiednim czasie, co może prowadzić do stłoczenia zębów i innych problemów stomatologicznych.
Hiperdoncja rzekoma jest najczęściej spowodowana brakiem miejsca w jamie ustnej na wyżynanie się zębów stałych. Może być również wynikiem urazów, infekcji lub innych schorzeń.
Rozróżnienie między hiperdoncją prawdziwą a rzekomą jest bardzo ważne dla prawidłowego leczenia. Dentysta przeprowadzi badanie jamy ustnej i może zlecić badania obrazowe, takie jak zdjęcie rentgenowskie, aby określić typ hiperdoncji i opracować odpowiedni plan leczenia.
Przyczyny powstawania dodatkowych zębów
Choć dokładne przyczyny hiperdoncji nie są do końca poznane, naukowcy identyfikują kilka potencjalnych czynników, które mogą przyczyniać się do rozwoju tej rzadkiej anomalii.
Głównym podejrzanym jest genetyka. Badania sugerują, że mutacje w określonych genach mogą zaburzać proces prawidłowego rozwoju zawiązków zębowych, prowadząc do powstawania dodatkowych struktur. W niektórych przypadkach hiperdoncja może mieć charakter rodzinny, co sugeruje dziedziczenie predyspozycji do schorzenia.
Oprócz czynników genetycznych, pewną rolę mogą odgrywać również czynniki środowiskowe. Na przykład, niektóre doniesienia naukowe wskazują na związek między hiperdoncją a przyjmowaniem niektórych leków w okresie prenatalnym lub porodem przedwczesnym.
Istnieje również hipoteza powiązana z zaburzeniami rozwojowymi. Niektóre teorie sugerują, że hiperdoncja może być wynikiem nadmiernej aktywności ektodermy, tkanki zarodkowej odpowiedzialnej za powstawanie m.in. zębów.
Należy jednak zaznaczyć, że teorie te wciąż wymagają dalszych badań i ostateczny mechanizm powstawania hiperdoncji pozostaje nie do końca wyjaśniony.
Warto również wspomnieć, że w niektórych przypadkach hiperdoncja może być powiązana z zespołami genetycznymi, takimi jak zespół Downa czy zespół Turnera.
Choć przyczyny hiperdoncji nie są do końca poznane, identyfikacja potencjalnych czynników ryzyka może pomóc w lepszym zrozumieniu tej rzadkiej anomalii i umożliwić opracowanie skuteczniejszych metod leczenia i profilaktyki.
Czy powinno się leczyć hiperdoncję?
Leczenie hiperdoncji nie zawsze jest konieczne i zależy od indywidualnego przypadku. Dentysta oceni położenie, wielkość i kształt dodatkowych zębów, a także ich wpływ na sąsiednie zęby i tkanki miękkie. W niektórych przypadkach wystarczy obserwacja, jednak w innych konieczne może być leczenie, takie jak:
- Usuwanie zębów nadliczbowych: Jest to najczęstsza metoda leczenia hiperdoncji. Decyzja o usunięciu podejmowana jest w oparciu o lokalizację i wpływ dodatkowych zębów na jamę ustną.
- Leczenie ortodontyczne: W przypadku, gdy dodatkowe zęby powodują stłoczenie lub nieprawidłowy zgryz, konieczne może być leczenie ortodontyczne.
- Zabiegi chirurgiczne: W rzadkich przypadkach, gdy dodatkowe zęby są głęboko osadzone lub powodują poważne komplikacje, konieczne mogą być zabiegi chirurgiczne.
Umów się na wizytę
Jeśli zauważysz u siebie lub swojego dziecka dodatkowe zęby, ważne jest, aby umówić się na wizytę u dentysty. Dentysta oceni stan Twojej jamy ustnej i zaleci odpowiednie leczenie.
